Γράφει ο Αλέξανδρος Καρράς
Ο Sir Oswald Mosley στην τηλεοπτική εκπομπή «Γραμμή Πυρός» του δημοσιογράφου William Buckley στις 9 Απριλίου του 1972, όταν ρωτήθηκε για την σημασία του Αρχηγού στη φασιστική θεωρία απάντησε ότι αποτελεί απλώς έναν τρόπο για να οδηγηθούν κάποιες πολιτικές προς μια συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Δηλαδή, ο αρχηγός για την φασιστική πολιτική ήταν απλώς η προσπάθεια να γοητευθούν οι μάζες από τον ηγέτη, να καλλιεργηθεί μια προσωπολατρία που θα έκανε τον λαό να εμπιστευτεί τυφλά τον ηγέτη του κράτους. Στην πολιτική επιστήμη καλείται πατερναλισμός.
Ο Sir Oswald Mosley μεταπολεμικώς υποστήριξε ότι η λατρεία του ηγέτη, η προσωπολατρία και ο όρκος πίστης κι αφοσίωσης στον έναν και μοναδικό ηγέτη εγκυμονούσε κινδύνους καταστροφής. Συγκεκριμένα όλη η δήλωση:
«Φυσικά, είναι μια απίστευτη δύναμη υπέρ της δράσης. Προκαλεί πράγματι τον ενθουσιασμό. Αυτό δεν είναι ίδιον του Φασισμού. Είναι ένας τρόπος για να γίνονται κάποια πράγματα. Νομίζω ότι τώρα το έχουμε ξεπεράσει εντελώς αυτό, μπορούμε όμως να λάβουμε υπ’ όψιν μας τον Μάο στην Κίνα. Προφανώς προκάλεσε τεράστιο ενθουσιασμό με τη λατρεία του ηγέτη
και όλα αυτά. Νομίζω ότι αυτό μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή. Είναι ένας απ’ τους λόγους για τους οποίους δεν το θέλουμε πια αυτό. Ο Χίτλερ παρεφρόνησε. Ο Στάλιν παρεφρόνησε. Και γι’ αυτό πάντα δηλώνω ότι θα πρέπει να υπόκεισαι στον έλεγχο του Κοινοβουλίου».
Στο βιβλίο του «Η κυβέρνηση του αύριο» που δημοσίευσε το 1955 μίλησε για το «τέλος της ολοκληρωτικής ιδέας», φράση που χρησιμοποίησε κι ως τίτλο κεφαλαίου στο εν λόγω βιβλίο. Συγκεκριμένα διατύπωσε την αναθεώρησή του ως εξής:
«Οι ιδέες εκείνων που σκέφτονται σαν εμάς έχουν σίγουρα εξελιχθεί κατά πολύ από την εποχή του πολέμου. Έχουν αλλάξει, επίσης, εκεί όπου μπορούν να αναγνωριστούν τα παλιά λάθη. Εκείνος που έχει περάσει τη ζωή του χωρίς να αλλάξει κάποια γνώμη δεν έχει μάθει τίποτα, και εκείνος που έχει περάσει τη ζωή του χωρίς να έχει μάθει τίποτα είναι απλώς ανόητος. Αφήνουμε στους κυρίους που είναι υπεύθυνοι για την παρούσα κατάσταση του κόσμου την βολική πεποίθηση ότι δεν έχουν κάνει λάθη στο παρελθόν απ’ τα οποία θα μπορούσαν να έχουν διδαχθεί κάτι. Υπό το φως της εμπειρίας φαίνεται ότι η ιδέα του ολοκληρωτικού κράτους θα πρέπει να απορριφθεί. Όπως και τόσα πράγματα πριν τον πόλεμο, έγιναν ένας υποτιμητικός όρος και δεν είχαν κανέναν ξεκάθαρο ορισμό. Αλλά για πρακτικούς σκοπούς μπορεί να οριστεί ως ένα κράτος στο οποίο υπάρχει μόνο ένα κόμμα και ελέγχει όλους τους υπόλοιπους θεσμούς του κράτους».
Λίγο παρακάτω αναγνώρισε την σκληρή πραγματικότητα του μονοκομματικού συστήματος, η οποία δεν είναι άλλη από την κατάχρηση της εξουσίας. Υποστήριξε ότι πρέπει να υπάρχουν και άλλα κόμματα αλλά πριν τις εκλογές να γίνεται παύση του κομματικού πολέμου. Παραθέτω ακριβώς τι έγραψε ο ίδιος:
«…υπάρχουν τώρα αρκετά στοιχεία σχετικά με την κατάχρηση όπου μπορεί να οδηγήσει το μονοκομματικό σύστημα, κάνοντας ξεκάθαρα δίκαιη την απόρριψη των τελευταίων ιχνών του ολοκληρωτισμού από την θεωρία και την πρακτική μας. Θα πρέπει να υπάρχει πλήρης ελευθερία στην ύπαρξη και άλλων κομμάτων και να εμφανίζονται στο πεδίο ως εναλλακτική πολιτική, όταν ο λαός ψηφίζει για την κυβέρνησή του. Θα συνιστούσα όμως να υπάρχει παύση του κομματικού πολέμου ανάμεσα στις εκλογές. Ούτε η κυβέρνηση ούτε τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα πρέπει να είναι ελεύθερα να μετατρέπουν με την αδιάκοπη εκστρατεία τους τον εθνικό βίο σε κομματικές κυνομαχίες. Μια περίοδος ενός ή δύο μηνών πριν τις εκλογές αρκεί για να δηλώσουν τα αντιμαχόμενα κόμματα τις θέσεις τους σε ένα ενήλικο εκλογικό σώμα, το οποίο πιθανόν να έχει πάρει ήδη την απόφασή του για τις ιδέες της κυβέρνησης».
Είναι καταφανέστατο λοιπόν ότι, ο πρώην αρχηγός του φασιστικού κόμματος στην Βρετανία κατά τον Μεσοπόλεμο, από το 1955 ως το 1972 είχε κατασταλάξει στην πολιτική μεταπολεμική πραγματικότητα αναζητώντας λύσεις για ένα καλύτερο μέλλον για τη χώρα του.
