Γράφει ο Αλέξανδρος Καρράς
Από το 2016 δημοσίευσα τα όσα έγραψε ο Φώτιος Χρυσανθόπουλος, ο υπασπιστής του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, σχετικά με τα γεγονότα της Άλωσης της Τριπολιτσάς. Έχω επισημάνει πολλές φορές ότι την θεωρώ την πιο σημαντική μάχη και ότι είναι η αγαπημένη μου. Όλη η οργή του ελληνικού έθνους ξέσπασε δίκαια εκείνες τις ημέρες κατά των Τούρκων, αλλά και των Εβραίων. Όπως λέει ο Φωτάκος αυτό συνέβη και λόγω των όσων έπραξαν κατά του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε’ οι Εβραίοι. Όμως, για μια ακόμα φορά η ιστορία δείχνει ότι υπάρχουν εξαιρέσεις, ακόμα και στις πιο άγριες εκδηλώσεις εκδίκησης. Χριστιανοί κι Εβραίοι είχαν μίσος επί Τουρκοκρατίας, κυρίως όμως οι Έλληνες χριστιανοί με τους Εβραίους. Δυο εμπορικοί λαοί είναι λογικό να συγκρούονταν και να μισιούνταν και για συμφέροντα οικονομικά, εκτός από θρησκευτικές αιτίες που φούντωναν το μένος ανάμεσά τους.
Θα επισημάνω για μια ακόμα φορά ότι τα πράγματα δεν έχουν πάντα μία οπτική και τίποτα δεν είναι απόλυτο. Το να κάνεις διακρίσεις δε σημαίνει ότι είσαι με την άλλη πλευρά, ότι είσαι φίλος κάποιων, ότι είσαι προδότης, αποστάτης ή οτιδήποτε άλλο μπορεί να θεωρήσει ένας εγκέφαλος τυφλωμένος και μπλοκαρισμένος από τον φανατισμό.
Η σύγχυση των αφορισμών οδηγεί σε αδιέξοδα. Ας δούμε τι γράφει ο Φωτάκος στα απομνημονεύματά του, όπου ενώ αναφέρει τους λόγους που μισούσαν ως χριστιανοί τους Εβραίους, παρόλα αυτά κάποιους τους φυγάδευσαν για να τους γλιτώσουν από τη μανία της εκδίκησης:
«Τοιούτοι είναι οι Εβραίοι, ασυμβίβαστοι προς τους Χριστιανούς. Και όμως έπειτα απ’ όλα αυτά, την οικογένειαν του Χανάν πλουσίου Εβραίου, και καλού και αγαθού δεν την έβλαψαν, αλλά την έβγαλαν έξω της πόλεως την προηγούμενην της εφόδου ημέραν διά της μεσιτείας του Αναγνώστη Ζαφειρόπουλου φίλου του Κολοκοτρώνη, και διά την έξοδον τοιαύτην και εγώ εσυνετέλεσα. Έναν δε άλλον Ιουδαίον Λευί ονομαζόμενον, πλούσιον επίσης και καλόν άνθρωπον, έσωσεν ο Κολοκοτρώνης μετά την έφοδον»
Μήπως θα έπρεπε να απορρίψουμε τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη επειδή αυτός και οι φίλοι του, ο Φωτάκος κι ο Αναγνώστης Ζαφειρόπουλος, έσωσαν δυο εβραϊκές οικογένειες από την σφαγή της Τριπολιτσάς; Φαίνεται ότι στο μυαλό μερικών, ο Κολοκοτρώνης, θα πρέπει να καταδικαστεί και να απορριφθεί από την εθνική μας συνείδηση, επειδή ενήργησε ανθρώπινα απέναντι σε ανθρώπους εβραϊκής καταγωγής. Εμείς στον Κολοκοτρώνη αναγνωρίζουμε την σοφία του και το ψυχικό του μεγαλείο να διαχωρίζει τους ανθρώπους ως χαρακτήρες, ανεξαρτήτως καταγωγής, χωρίς να τους κρίνει ισοπεδωτικά όπως πράττουν οι κάθε είδους φανατικοί. Και μάλιστα το έκανε σε μια στιγμή που είχε την ευκαιρία να μην το πράξει, σε μια στιγμή πολεμική με έναν στρατό μαινόμενων Ελλήνων που διψούσαν για εκδίκηση. Το συναίσθημα θα μπορούσε να τον είχε συνεπάρει.
Φωτάκος: Στην Τριπολιτσά οι Έλληνες εκδικήθηκαν για τον Πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’
