Από το ημερολόγιο του Ίωνος Δραγούμη τον Δεκέμβριο του 1913:

Εἶπα τοῦ ἀρχιμανδρίτη: «Γιατὶ δὲν κάνετε στρατό;». Μοῦ ἀποκρίθηκε: «Στρατὸ οὔτε εἴχαμε, οὔτε ἔχουμε, οὔτε θὰ ἔχουμε ποτέ μας. Μπορεῖ ἀφοῦ μονάχα νικηθοῦμε σὲ κανέναν πόλεμο, νὰ σκεφθοῦμε νὰ κάνουμε. Μὰ καὶ πάλι, ὅταν ἀρχίσαμε νὰ κάνουμε στρατὸ (δηλαδὴ νὰ μαζεύουμε) μετὰ τὴ μάχη τοῦ Μοῦκδεν στὴ Μαντζουρία μὲ τοὺς Γιάπωνες, ὑπογράψαμε τὴν εἰρήνη».

-«Μὰ ὑπάρχουν ὅμως ἄνθρωποι στὴ Ρωσία ποὺ νὰ θέλουν νὰ κάμουν στρατό».

-«Ὁ λαὸς λέει τί μᾶς νοιάζει; Ἡ Ρωσία εἶναι μεγάλη, ἀπέραντη, μέρες καὶ βδομάδες πηγαίνουμε μὲ τὸ σιδηρόδρομο καὶ δὲν τελειώνει ἡ Ρωσία. Τί τοῦς θέλουμε καὶ ἄλλους τόπους; Δὲ μᾶς φτάνουν αὐτοὶ ποὺ ἔχουμε; Καὶ γὼ ὁ ἴδιος πολλὲς φορὲς ποὺ διαβάζω τὶς ἐφημερίδες καὶ βλέπω τὰ χάλια μας καὶ τὶς ἐπιτυχίες τῶν ἄλλων κρατῶν σὲ βάρος μας, λέω: καὶ τὶ μὲ μέλει, εἶναι μεγάλη ἡ Ρωσία, ποιὸς θὰ ἔλθει νὰ μᾶς πάρει; Θὰ σηκωθοῦν ἑκατομμύρια ἄνθρωποι στὸ πόδι καὶ θὰ τοὺς πνίξουμε τοὺς ξένους μὲ τὴν πολυανθρωπία μας. Ἔπειτα ὁ Ρῶσος εἶναι ἀντρεῖος».

Κάποιος εἶπε: «Δὲ θυμᾶστε τί εἶχε πεῖ ὁ Ναπολέοντας γιὰ τὸ Ρῶσο στρατιώτη, πὼς δὲ φτάνει νὰ τόνε σκοτώσεις, πρέπει καὶ νὰ τὸν σκουντήσεις γιὰ νὰ πέσει».

Εἶπα ἐγώ: -«Βέβαια, ἀντρεῖος εἶναι ὁ Ρῶσος, μὰ θέλει καὶ στρατιωτικὴ μόρφωση καὶ ὀργάνωση, μόνο μὲ τὸν ἀριθμὸ δὲν κάνετε τίποτα. Καὶ σύ, παπά μου, ποὺ καμόνεσαι πὼς δὲ σὲ πειράζει αὐτὴ ἡ κατάσταση τῆς Ρωσίας, ὅμως καὶ σὺ θὰ ἤθελες τὸ καλό, ἀλλοιῶς δὲ θὰ παρατηροῦσες τὸ κακό. Καὶ ἄλλοι θὰ ὑπάρχουν σὰν καὶ σένα στὴ Ρωσία καὶ ἀνάμεσα στοὺς ἀξιωματικούς. Αὐτοὶ τί κάνουν;».

-«Στὶς μεγάλες θέσεις ἀνεβάζουν μόνο ἐκείνους ποὺ ἔχουν τίτλους. Ἕνας ἁπλὸς Ἰβάνωφ, καὶ μεγαλοφυΐα νὰ εἶναι, θὰ μείνει συνταγματάρχης σὲ κανένα ἀπομακρυσμένο σύνταγμα τῶν ἐπαρχιῶν, καὶ θὰ διοικοῦν τὸ στρατὸ γενικὰ τὰ μεγάλα ὀνόματα. Ὁ ὑπουργὸς τῶν Στρατιωτικῶν εἶναι τιποτένιος ἄνθρωπος ποὺ δὲν κάνει παρὰ νὰ κολακεύει τὸν Αὐτοκράτορα, αὐτὴ εἶναι ἡ δουλειά του. Προσκυνὰ καὶ τοὺς δούλους τοῦ Τσάρου».

Το 1943 ο Χίτλερ βίωνε την σκληρή πραγματικότητα της Ρωσίας και τα ανωτέρω λόγια επαληθεύονταν στην πράξη. Αναμένουμε τον επόμενο άραγε;