Γράφει ο Άλκης Θρασκιάς
Η εφημερίδα «Νέα Ευρώπη» κυκλοφορούσε στη Θεσσαλονίκη από τις 14 Απριλίου του 1941 μέχρι και τις 29 Οκτωβρίου του 1944. Κάτω από τον ελληνικό τίτλο γραφόταν ο αντίστοιχος γερμανικός «Das Neue Europa». Η εφημερίδα προπαγάνδιζε υπέρ του Γ’ Ράιχ. Στις 6 Ιουλίου του 1941 η εφημερίδα έγραψε ένα κείμενο υπέρ της γερμανοτουρκικής φιλίας όπου εμφανώς η Ελλάς θιγόταν από αυτή τη φιλία. Αυτό δεν ήταν το μόνο κείμενο που προπαγάνδιζε η Γερμανία υπέρ της Τουρκίας στη Μεσόγειο στη συγκεκριμένη εφημερίδα. Φαίνεται τελικώς πως το Γ’ Ράιχ δεν ενδιαφερόταν ιδιαίτερα για τα συμφέροντα της Ελλάδος και τη φυλετική συγγένεια μαζί της. Εξάλλου η Τουρκία δεν ανήκει στη Λευκή Φυλή. Ο δρόμος που διάλεξε τελικώς ο Μεταξάς ήταν ο ορθός. Σε διαφορετική περίπτωση η Ελλάς θα έπρεπε να εξυπηρετήσει τις εδαφικές ορέξεις Ιταλίας, Βουλγαρίας και Τουρκίας με αφεντικό το Γ’ Ράιχ.
Η συμβολή της Γερμανίας εις την πρόοδον της Τουρκίας
Η Ιστορία μιας Φιλίας
Κατά τας τελευταίας προ του παγκοσμίου πολέμου δεκαετηρίδας κατεβάλλετο αδιακόπως προσπάθεια υπό των ενάντιον της Γερμανίας συνησπισμένων Δυνάμεων της Τριπλής Αντάντ, ήτοι Μεγάλης Βρεττανίας, Γαλλίας και Ρωσσίας, όπως – δια της παρερμηνείας της σημασίας των φράσεων «Ώθησις προς Ανατολάς» και «Βερολίνον – Βαγδάτη» — ενσπείρουν εις τον κόσμον δυσπιστίαν εναντίον της Γερμανίας και του δήθεν προγράμματος προσαρτήσεως εν τη Ανατολή. Συγχρόνως προσεπάθουν με αυτά να αποκρύψουν τας ίδιας των ιμπεριαλιστικάς προθέσεις. Εν τη πραγματικότητι η πολιτική της Μεγάλης Βρεττανίας, της Γαλλίας και της Τσαρικής Ρωσσίας ήτο πεπεισμένη περί του αναποφεύκτου μιας διανομής του Οθωμανικού κράτους και προπαρασκευασμένη δι’ εν τοιούτον ενδεχόμενον λόγω των κεχωρισμένων συμφερόντων των τριών τούτων Δυνάμεων […]*
Δια την αναγκαιότητα πάντα της διανομής του Οθωμανικού Κράτους δεν υπήρχε καμμία αμφιβολία ούτε εις το Λονδίνον ούτε εις το Παρίσι ούτε εις την Πετρούπολιν.
Όλως αντίθετος ήτο η εξωτερική πολιτική της Γερμανίας ορμωμένη από το αξίωμα της ακεραιότητος του Οθωμανικού Κράτους και μη έχουσα ουδεμίαν εδαφικήν βλέψιν.
Εάν η σιδηροδρομική γραμμή της Βαγδάτης, η οποία αρχικώς υπήρξε μία απλώς υποστηριχθείσα υπό της κυβερνήσεως ιδιωτική επιχείρησις προ παντός της Γερμανικής Τραπέζης, συν τω χρόνω εθεωρήθη ως ανταποκρινομένη εις εν πρόγραμμα, τούτο οφείλεται εις την προβλεπομένην μελλοντικήν ανταλλαγήν εμπορευμάτων μεταξύ της Κεντρικής Ευρώπης και της Ανατολής και την εκμετάλλευσιν του φυσικού πλούτου του Οθωμανικού κράτους. Εάν λοιπόν η σιδηροδρομική γραμμή της Βαγδάτης εσήμαινεν εν πρόγραμμα, αυτό ήτο καθαρώς οικονομικής φύσεως. Προ παντός όμως ετίθετο ως προϋπόθεσις η συνεργασία με μιαν άθικτον και από ξένας επιδράσεις, ως και κατακτητικάς προθέσεις, απηλλαγμένην Τουρκίαν.
Παρά τας εναντίας προσπαθείας προς παρερμηνείαν των προθέσεων τούτων του Ράιχ, ανεγνωρίσθη πλήρως εις Κωνσταντινούπολιν η εν τη Ανατολή σταθερά αυτή πολιτική της Γερμανίας, αν και αι δυνάμεις της διανομής δεν περιβρίσθησαν εις συκοφαντίας, αλλ’ εχρησιμοποίησαν εκβιαστικά μέτρα, ίνα δημιουργήσουν ένα αντιστάθμισμα προς την οσημέραι αυξανόμένην διά την Γερμανίαν συμπάθειαν.
Αι προσπάθειαι αύται απέτυχον πόσω βάλλον, καθ’ όσον και από επισήμους κύκλους και εις επανειλημμένας επισκέψεις και δηλώσεις παντοιοτρόπως εξεφράσθη η μεγάλη συμπάθεια απέναντι του Ισλάμ, όπερ είχε βαθυτέραν επίδρασιν, καθόσον τότε ο Σουλτάνος προσεπάθει να εύρη εις μίαν πανισλαμικήν ιδεολογίαν ένα στήριγμα διά το κράτος του.
Αλλά και όταν οι Νεότουρκοι ανέτρεψαν τον Σουλτάνον, πάλιν όχι μόνον διετηρήθη η εμπιστοσύνη προς την γερμανικήν πολιτικήν, αλλά και επεκυρώθη δι΄ έργων.
Ότε δηλαδή η έκβασις των Βαλκανικών πολέμων έπεισε τους ιθύνοντας εν Τουρκία περί της ανάγκης της αναδιοργανώσεως του τουρκικού στρατού, εστράφησαν εις την Γερμανίαν διά βοήθειαν. Και η Γερμανία δεν εδίστασε να παράσχη την αιτηθείσαν βοήθειαν.
Μία γερμανική στρατιωτική αποστολή υπό την αρχηγίαν του στρατηγού Liman von Sanders ετέθη εις την διάθεσιν των Τούρκων. Ούτοι δεν ήσαν οι πρώτοι Γερμανοί αξιωματικοί οι οποίοι παρέσχον τας υπηρεσίας των εις το Οθωμανικόν κράτος. Άνδρες, όπως οι κατόπιν στρατάρχες […]*
Η εργασία της γερμανικής αποστολής δεν ηδύνατο να επαρκέση, όταν η έκρηξις του παγκοσμίου πολέμου έθεσεν εις το Οθωμανικόν κράτος το μοιραίον ερώτημα: «Έπρεπε να τηρήσει στάσιν αναμονής και να ριψοκινδυνεύση εις ενδεχομένην γερμανική ήτταν εκ μέρους του συνασπισμού των δυνάμεων της διανομής, να πιστεύση εις τας υποσχέσεις των δυνάμεων τούτων και να ενδώση ή να αποφασίση να αγωνισθή παρά το πλευρόν του μόνου ασφαλούς και αφιλοκερδούς φίλου της; Η Κωνσταντινούπολις απεφάσισε χωρίς αναβολήν το τελευταίον και επρότεινε συμμαχίαν εις την Γερμανίαν, η οποία υπεγράφη εις τας 2 Αυγούστου του 1914. Ως σύμμαχον έλαβε το Οσμανικόν κράτος ολίγας ημέρας αργότερον τα γερμανικά πολεμικά πλοία «Goeben» και «Breslau».
Κατά το φθινόπωρον του ιδίου έτους εισήλθεν ενεργώς πλέον η Τουρκία εις τον πόλεμον, αναλαμβάνουσα και τα σχετικά βάρη. Δι΄ αυτού εγράφη ένα μεγάλο κεφάλαιον της γερμανοτουρκικής εν όπλοις αδελφοσύνης, το οποίον χαρακτηρίζουν οι διά παντοειδών επιτυχιών στεφανωθέντες σκληροί αγώνες εναντίον των δυνάμεων εκείνων, αι οποίαι είχον αποφασίσει την καταστροφήν της Γερμανίας, ως και την διανομήν του Οσμανικού κράτους. Αποτέλεσμα των κοινών αυτών αγώνων υπήρξαν: η απόκρουσις της συμμαχικής επιθέσεως εναντίον των Δαρδανελλίων κατά την οποίαν διεκρίθησαν τόσον τα γερμανικά στρατεύματα, όσον και οι υπό την αρχηγίαν του Κεμάλ πασά Τούρκοι. Επίσης επιθέσεις εναντίον του Ισθμού του Σουέζ υπό τον Kress v. Kessenstein. Περαιτέρω οι σκληροί αγώνες εις το μέτωπον του Καυκάσου και τελικώς η συνθηκολόγησις της βρεττανικής στρατιάς του Τάουσεντ εις Kut el Amara.
Όταν έρριψεν ο αντίπαλος εις την πλάστιγγα τας υπερτέρας αριθμητικάς και υλικάς του δυνάμεις, καθ’ ον χρόνον αι Κεντρικαί Δυνάμεις είχον εσωτερικώς εξασθενήσει, έλαβε και η γερμανοτουρκική φιλία και συνεργασία σκληρόν τέλος.
Αλλ’ η φαινομενική αυτή ήττα ωδήγησεν εις την ανάπτυξιν νέων δυνάμεων τόσον εν Τουρκία όσον και εν Γερμανία, ώστε να θεωρηθή η ήττα του φθινοπόρου του 1918 ως εν απλούν επεισόδιον.
Διά της συναφθείσης προ ολίγου γερμανοτουρκικής συνθήκης φιλίας ανανεούται η πολιτική αμφοτέρων των χωρών στηριζομένη επί των κοινών συμφερόντων.
*σχισμένο τμήμα εφημερίδος
