Γράφει ο Αλέξανδρος Καρράς
Σαν σήμερα δολοφονήθηκε ο τελευταίος πολιτικός που διέθετε ήθος και αρετή. Σαν σήμερα θεμελιώθηκε για πάντα στην Ελλάδα ο βενιζελισμός, η χειρότερη πολιτική νοοτροπία. Οι πολιτικοί και συγγενικοί απόγονοι του Βενιζέλου ταλαιπωρούν ως σήμερα το ελληνικό έθνος.
Ο Δραγούμης υπήρξε μέγιστος εχθρός του βενιζελισμού με δράση και αιχμηρή πένα εβδομαδιαίως.Υπήρξε αντι-ιμπεριαλιστής, εχθρός του εκφραγκισμού της Ελλάδας και ήθελε ένα κράτος με όλους τους Έλληνες μέσα και παντελώς ανεξάρτητο από ξένους παράγοντες, σε αντίθεση δηλαδή με τον Βενιζέλο που ξεπούλησε την εσωτερική πολιτική της χώρας μας στους Αγγλογάλλους.
Οραματίστηκε τον συνδυασμό του εθνικισμού με τον σοσιαλισμό χωρίς όμως να επιθυμεί την ισοπέδωση των ευκατάστατων οικονομικά ούτε και τις ταξικές διακρίσεις. Θεωρούσε ότι ο σοσιαλισμός ήταν «ψυχολογία και ιδεολογία του πεινασμένου και ψυχολογία και ιδεολογία του χορτασμένου» και τόνιζε πως «η πείνα και το χόρτασμα δεν είναι τα μόνα πράγματα ούτε και τα κύρια στον ανθρώπινο κόσμο».Έλεγε ότι η οικονομική ανισότητα είναι αποτέλεσμα των πολιτειών και της προκοπής της βιομηχανίας και του εμπορίου κι ότι ο πολιτισμός ο ίδιος είναι πολυτέλεια και αποτέλεσμα αυτών των πολιτειών, άρα η οικονομική ανισότητα και ο πολιτισμός συμβαδίζουν. Εκείνοι, έλεγε, που πολεμούν μόνο για τα δίκαια των εργατών πολεμούν τον πολιτισμό γιατί υποστηρίζουν μόνο μία τάξη.
Πιο συγκεκριμένα: «Είναι μονόμεροι κι αποκλειστικοί, δε βλέπουν πως ο πολιτισμός είναι οικονομική και κοινωνική ανισότητα, που σημαίνει ύπαρξη από πολλές τάξεις».Και κατέληγε στο εύλογο συμπεράσμα: «Γιατί να μην υποστηριχτούν όλες οι τάξες, με την προσπάθεια να καλητερέψει η τύχη της εργατικής; Όταν λέω να υποστηριχτούν όλες οι τάξες, εννοώ ipso facto ότι θα υποστηριχτεί και η εργατική. όπως και κείνη που έχει τα κεφάλαια και δίνει την εργασία στους εργάτες, εκείνη που δίνει ψωμί στους εργάτες». (Μάρτιος 1914)
Αυτός ήταν ο Ίων Δραγούμης και το πνεύμα του, η ψυχή του και οι ιδέες του είναι πολιτική μας πυξίδα.Ωσότου δεν εξαλειφθεί η βενιζελική νοοτροπία ο τόπος δεν θα δεί προκοπή. Το αντίθετο του βενιζελισμού είναι ο δραγουμισμός.
Δραγούμη, ανοίξαν οι ψυχές και θάρτης
τη γης ξανά να πιάσης μετερίζι.
Βγάλε το ματωμένο σου μαντήλι,
παιγνίδι’ ναι η ζωή και παιγνιδίζει
πα στα χοντρά φιλήδονά σου χείλη.
Γιομόσαν τα κορμιά ψυχή κι’ αντράλα
κι’ άντρες λεβέντες γίναν οι γραικύλοι.
Νίκος Καζαντζάκης
