Γράφει ο Αλέξανδρος Καρράς
Έχουμε πει πολλές φορές μέσα από τα άρθρα του Τρίτου Δρόμου, αλλά και τις εκπομπές μας, ότι ο Ελευθέριος Βενιζέλος είναι το ιερό σύμβολο της Μεταπολίτευσης η οποία έχει γεμίσει την χώρα με προτομές, ανδριάντες, λεωφόρους και πλατείες, αλλά και αεροδρόμιο, όλα αφιερωμένα σε αυτόν. Για αυτούς που γνωρίζουν καλά ιστορία έχουν αντιληφθεί πλέον ότι ο Βενιζέλος είναι μια από τις μελανότερες σελίδες της νεοελληνικής ιστορίας.
Πρόκειται για τον άνθρωπο που υπήρξε κατ’ εξοχήν η ενσάρκωση της φράσης του Καποδίστρια «ο φιλήκοος των ξένων είναι προδότης».
Ο Βενιζέλος μας ήρθε από την Κρήτη και επιβλήθηκε με την βοήθεια των Αγγλογάλλων διχάζοντας το Έθνος, εξορίζοντας όλους του τους πολιτικούς αντιπάλους και εν συνεχεία τους εξόντωσε.
Σαν άλλος Μαυροκορδάτος με την απόβαση των Γάλλων στον Πειραιά, όπως έγινε και κατά τον Κριμαϊκό Πόλεμο ενάντια στον βασιλιά Όθωνα, ο Βενιζέλος έδιωξε τον βασιλιά και έγινε κυρίαρχος στη χώρα, αφού πρώτα είχε δημιουργήσει την κυβέρνηση της Θεσσαλονίκης ωθώντας τη χώρα στον Εθνικό Διχασμό.
Είναι ο βασικός υπαίτιος για την Μικρασιατική Καταστροφή, καθώς έσυρε τον ελληνικό λαό σε έναν πόλεμο χωρίς πιθανότητες νίκης αγνοώντας όσα του είχε αναλυτικά επισημάνει ο μέγας στρατιωτικός νους Ιωάννης Μεταξάς. Γνωστό τοις πάσι πλέον ότι οι τρεις μεραρχίες που έστειλε το 1919 κατά των Ρώσων και του Λένιν κατόπιν παραγγελίας των Αγγλογάλλων μας στοίχισαν στην πορεία, αφού ο Λένιν ενίσχυσε οικονομικώς και εξοπλιστικώς τον Κεμάλ εναντίον του ελληνισμού της Μικράς Ασίας. Από τη στιγμή που ο Βενιζέλος διαπίστωσε ότι οι Άγγλοι δεν ήταν πρόθυμοι να υποστηρίξουν οικονομικώς την εκστρατεία των Ελλήνων στη Μικρά Ασία και την Άγκυρα, αυτός αποφάσισε να προκηρύξει εκλογές εν μέσω πολέμου. Αφού τις έχασε παραιτήθηκε από την αρχηγία του κόμματός του κι έφυγε στο εξωτερικό. Δεν πρέπει να παραβλέψουμε επίσης ότι ο Βενιζέλος απέρριψε το αίτημα των Ποντίων κατά τον Ιούνιο του 1920 για ενίσχυση 20.000 ανδρών που θα πολεμούσαν τον Κεμάλ.
Οι αντιβενιζελικοί με επικεφαλής τον Γούναρη χωρίς άλλη επιλογή πια αναγκάστηκαν να συνεχίσουν την εκστρατεία, αλλά ούτε αυτοί βρήκαν ανταπόκριση για οικονομική υποστήριξη από τους Άγγλους και τους Γάλλους. Τελικώς, ο Πλαστήρας και ο Πάγκαλος, σφόδρα βενιζελικοί και οι δύο, καταδίκασαν σε θάνατο τους αντιβενιζελικούς με τη γνωστή «Δίκη των Εξ» (Δαφνής, 1955). Η ιστορία τους αθώωσε πριν μερικά χρόνια που επαναλήφθηκε η δίκη.
Ο Βενιζέλος επέστρεψε στην Ελλάδα μετά την εξόντωση των κορυφαίων αντιβενιζελικών κι επανήλθε χωρίς αντίπαλο στην εξουσία. Ο Ίων Δραγούμης είχε εκτελεστεί ήδη από τον Ιούλιο του 1920 από τα βενιζελικά τάγματα του Γύπαρη, ο οποίος αποτελούσε τον τραμπούκο του Βενιζέλου.
Από το 1923, δηλαδή αμέσως μετά τη σφαγή των Ελλήνων της Μικράς Ασίας, ο Βενιζέλος προσπαθούσε να πετύχει την ελληνοτουρκική φιλία και το κατάφερε εν τέλει το 1930 με τη μεσολάβηση του Μπενίτο Μουσολίνι. Τότε οι Τούρκοι γελοιοποιούσαν στις εφημερίδες τους τον Ελευθέριο Βενιζέλο με τη λεζάντα «Ο νεκροθάφτης της Μεγάλης Ιδέας».
Νωρίτερα, το 1928, ο Βενιζέλος είχε συνάψει σύμφωνο ελληνο-ιταλικής φιλίας με τον Μουσολίνι κι οι Δωδεκανήσιοι ανέμεναν την επίλυση του δωδεκανησιακού ζητήματος αφού βρίσκονταν υπό ιταλική κατοχή ήδη από την Συνθήκη της Λωζάνης το 1923, την οποία είχε υπογράψει ο ίδιος ο Βενιζέλος. Μάταια όμως. Ο Βενιζέλος δήλωσε τότε στις εφημερίδες ότι δεν τίθεται κανένα ζήτημα δωδεκανησιακό για την Ελλάδα κι ότι αυτό αφορά αποκλειστικά τους Δωδεκανήσιους και τους Ιταλούς, όπως κι ότι το κυπριακό ζήτημα αφορά τους Κύπριους και τους Άγγλους. Στην πορεία ο Βενιζέλος θα προτείνει τον Κεμάλ Ατατούρκ για το Νόμπελ Ειρήνης, ενώ θα αναγνωρίσει δημοσίως τους Τούρκους ως «Άριους».
Μάλιστα, ο Βενιζέλος στη Βουλή των Κρητών κατά το 1908 υποστήριζε την ιδέα ότι οι Έλληνες μπορούσαν να διοικήσουν ετερόθρησκους και ετερόφυλους παρέχοντας πλήρη ισοπολιτεία και προστασία κι ότι «η Ελλάς είναι προωρισμένη ημέραν τινά να καταστή δύναμις μουσουλμανική». Επιπροσθέτως υποστήριζε την άποψη ότι οι μουσουλμάνοι της Κρήτης θα χρησίμευαν ως συνδετικός δεσμός και για άλλους μουσουλμάνους που θα περιλαμβάνονταν στα όρια του μεγενθυνομένου ελληνικού κράτους στα όρια του Βορρά, δηλαδή την Μακεδονία. Στο δεύτερο κρητικό Σύνταγμα ο Βενιζέλος αντιτάχθηκε στην καθιέρωση της Ορθοδοξίας ως επίσημης θρησκείας της Κρητικής Πολιτείας διατυπώνοντας την σκέψη ότι «η έννοια του ελληνισμού δεν ταυτίζεται προς την έννοιαν της Ορθοδοξίας» (Αλιβιζάτος, 2011).
Ο Βενιζέλος με το Κίνημα της 1ης Μαρτίου του 1935 επιχείρησε να ανατρέψει το δημοκρατικό πολίτευμα αλλά απέτυχε χάρη στον Κονδύλη και τον Μεταξά. Ο ίδιος κατέφυγε για πολιτικό άσυλο στην ιταλοκρατούμενη Δωδεκάνησο (Δαφνής, 1955) κι από εκεί αυτοεξορίστηκε στο Παρίσι όπου και πέθανε. Με την σύμφωνη γνώμη του Βενιζέλου ο Νικόλαος Πλαστήρας επιχείρησε δύο χρόνια νωρίτερα με το Κίνημα της 6ης Μαρτίου του 1933 να ανατρέψει κι αυτός το δημοκρατικό πολίτευμα, αποτυγχάνοντας επίσης.
Πολλοί όμως μνημονεύουν τον Βενιζέλο για τους Βαλκανικούς Πολέμους, αλλά αγνοούν πολύ σημαντικές λεπτομέρειες που δεν είναι της παρούσης να αναλυθούν. Σημειώνω απλώς ότι στον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο ο Βενιζέλος έδινε στους Βουλγάρους τη Δράμα, τις Σέρρες και την Καβάλα. Αυτός ήταν κι ο λόγος που ο Ίων Δραγούμης ήταν αντίθετος με τον Α’ Βαλκανικό Πόλεμο, επειδή ο Βενιζέλος συμμάχησε με τους Βουλγάρους δίνοντάς τους εδάφη που δικαιούταν ο Ελληνισμός. Ευτυχώς για το ελληνικό έθνος οι Βούλγαροι με το τέλος του Α’ Βαλκανικού δεν αρκέστηκαν σε αυτά που παραχωρούσε ο Βενιζέλος και προχώρησαν σε εχθροπραξίες διεκδικώντας κι άλλα εδάφη. Αυτή ήταν η αιτία που ξεκίνησε ο Β’ Βαλκανικός Πόλεμος τον οποίο ο Δραγούμης αποδέχτηκε με ικανοποίηση γιατί πλέον οι Έλληνες πολεμούσαν τους Βουλγάρους που τόσο μισούσε (Ίων Δραγούμης, Τα «κρυμμένα» ημερολόγια 1912-1913).
Επίσης, σύμφωνα με το ημερολόγιο του Μεταξά, το 1913 ο Βενιζέλος σκεφτόταν σοβαρά να επιτρέψει στους Άγγλους να εγκαταστήσουν ναύσταθμο στην Κεφαλλονιά, ακόμα και να ανταλλάξει την Κεφαλλονιά με την Κύπρο. Ποιος είχε κάνει την πρόταση αυτής της ανταλλαγής; Ο Ουίνστον Τσώρτσιλ ως Υπουργός Εξωτερικών της Βρετανίας! Ο Βενιζέλος υπάκουε τους Άγγλους που του υπεδείκνυαν να μην προκαλεί η Ελλάς την Τουρκία. Έλεγε στον υπασπιστή του, τον Ιωάννη Μεταξά: «Εις την διαφοράν μας μάλιστα με την Τουρκίαν, δεν θέλουν να αναμιχθούν (οι Άγλλοι)· δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν την Τουρκίαν. Μας συμβουλεύουν να φανώμεν συμβιβαστικοί με τους Τούρκους». Ο Ελευθέριος Βενιζέλος το 1914 έλεγε στον Μεταξά ότι ήταν διατεθειμένος να δεχτεί τουρκική σημαία στα νησιά Λέσβος, Χίος και Σάμος. Ο Μεταξάς αναφέρει στο ημερολόγιό του: «Ο κ. Βενιζέλος μου έλεγεν ότι ήτο διατεθειμένος να υποχωρήση, αναγνωρίζων την τουρκικήν επικυριαρχίαν επί των νήσων· αναγνωρίζων έστω και τουρκικήν σημαίαν επ’ αυτών· έστω και μίαν μικράν φρουράν εις μίαν νησίδα μετά σημαίας.»
Αυτά είναι τα έργα του Βενιζέλου και η ιστορία του εν συντομία, ο οποίος είναι συγγενής της οικογένειας Μητσοτάκη. Έλαβε το «Κόμμα Φιλελευθέρων» από τον θείο του πατέρα του σημερινού πρωθυπουργού, ο οποίος λεγόταν επίσης Κωνσταντίνος Μητσοτάκης. Ο τελευταίος είχε παντρευτεί την αδερφή του Ελευθερίου Βενιζέλου, την Κατίγκω. Βενιζελικός υπήρξε επίσης ο Γεώργιος Παπανδρέου, ενώ ο Αντώνης Σαμαράς κατάγεται από τη βενιζελική οικογένεια των Μπενάκηδων κι είναι εγγονός της Πηνελόπης Δέλτα.
Και φτάνουμε τώρα στην περίοδο της Χούντας. Είναι άγνωστο εν πολλοίς ότι ο πρώτος που σήκωσε ανδριάντα του Ελευθέριου Βενιζέλου στην Αθήνα ήταν ο Γεώργιος Παπαδόπουλος. Το γεγονός αυτό συνέβη κατά την 5η Οκτωβρίου του 1969 με την παρουσία συγγενών και πρώην συνεργατών του Ελευθερίου Βενιζέλου και με την σύζυγο του Σοφοκλή Βενιζέλου, Αικατερίνη, παρά τω πλευρώ του Παπαδόπουλου στην εν λόγω τελετή των αποκαλυπτηρίων του ανδριάντος του «εθνάρχη» Βενιζέλου. Ο Σοφοκλής Βενιζέλος ήταν ο γιος του «νεκροθάφτη της Μεγάλης Ιδέας».
Ο Παπαδόπουλος ασπάστηκε τη χείρα της Αικατερίνης Βενιζέλου και δήλωσε την ημέρα εκείνη μετά την κατάθεση του στεφάνου που έκανε στον ανδριάντα: «Ως απόδοσιν ελαχίστου μέρους εκ της οφειλομένης τιμής του ελληνικού έθνους προς το μέγα τέκνον του, τον Ελευθέριον Βενιζέλον, αποκαλύπτομεν σήμερον τον ανδριάντα του».
Ο Γεώργιος Παπαδόπουλος ασπάζεται τη χείρα της Αικατερίνης Σοφοκλή Βενιζέλου
Η τελετή έγινε με μεγάλη επισημότητα με επιμνημόσυνη δέηση του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου και ομιλία του καθηγητή Πανεπιστημίου των Αθηνών Γεώργιου Κουρμούλη. Παρουσία είχε η ηγεσία των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, οι πρυτάνεις και καθηγητές των ανωτάτων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και τα εγγόνια του Βενιζέλου.
Ο ανδριάντας τοποθετήθηκε στα Ιλίσια κι είναι έργο του γλύπτη Γιάννη Παππά. Ο ανδριάντας του Βενιζέλου που υπάρχει σήμερα στη Βουλή είναι επίσης έργο δικό του και τοποθετήθηκε το 2000. Επίσης το άγαλμα του Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη και στο Ηράκλειο Κρήτης είναι δικά του έργα.
Εν κατακλείδι, ο βενιζελισμός δεν είναι μόνο της Μεταπολίτευσης έμπνευση, σύμβολο και πρότυπο, αλλά και των Χουντικών. Και μάλιστα οι Χουντικοί είναι αυτοί που έσυραν τον χορό χαρακτηρίζοντας ο ίδιος ο Γεώργιος Παπαδόπουλος τον Βενιζέλο ως «μέγα τέκνο» του ελληνικού έθνους. Ο Βενιζέλος που κατέστησε την Ελλάδα προτεκτοράτο κι εξόντωσε κάθε φωνή που υποστήριζε ένα ελληνικό κράτος μεγάλο κι ανεξάρτητο από τη δυτική επιρροή, αυτός θεωρήθηκε από τον Παπαδόπουλο «μέγα τέκνο του ελληνικού έθνους».
Στον «Τρίτο Δρόμο» ο βενιζελισμός και η Χούντα δε χωράνε.
Στη πρόσοψη του βάθρου του ανδριάντα αναγράφεται: «ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ Κ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ» και χαμηλότερα «ΑΝΗΡ ΤΟΛΜΩΝ ΚΑΙ ΓΙΓΝΩΣΚΩΝ ΤΑ ΔΕΟΝΤΑ ΚΑΛΛΙΣΤΟΝ Δ’ΕΡΑΝΟΝ ΤΗ ΠΑΤΡΙΔΙ ΠΡΟΕΜΕΝΟΣ ΤΩΝ ΑΓΗΡΩΝ ΕΛΑΒΕΝ ΕΠΑΙΝΟΝ ΚΑΙ ΔΟΞΑΝ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΝ ΚΑΤΕΛΙΠΕΝ». Στη δεξιά πλευρά της βάσης του γλυπτού αναγράφεται: «ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΠΠΑΣΓΛΥΠΤΗΣ» ενώ στην ίδια πλευρά, στο πίσω μέρος η υπογραφή του χαλκοχύτη«ΧΑΛΚΟΧΥΤΗΣΝ. ΚΕΡΛΗΣ».
Στη στήλη που βρίσκεται στο πρώτο επίπεδο του μνημείου, κοντά στο δρόμο, η ακόλουθη επιγραφή: «ΛΑΜΠΡΟΣ ΤΟ ΠΑΡΑΣΤΗΜΑ, ΜΕΓΑΛΟΦΥΗΣΕΞΟΧΩΣ ΙΚΑΝΟΣ ΝΑ ΠΡΑΓΜΑΤΟΠΟΙΕΙ ΤΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥΕΠΕΤΥΓΧΑΝΕ ΝΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΣΗ ΕΙΣ ΤΟ ΕΘΝΙΚΩΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗΝ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΕΥΕΣΘΑΙ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΣ ΒΕΝΙΖΕΛΟΣ 1864-1936».
