Γράφει ο Παύλος Σ.
Πολύ συχνά ακούμε την φράση «η κινητήρια ροή της Ιστορίας» μέσα σε ιδεολογικές και πολιτικές συζητήσεις. Στον Φιλελευθερισμό αυτό που «κινεί» την Ιστορία, δηλαδή που προκαλεί μεταβολές στην κοινωνία, στις αντιλήψεις της και τον πολιτισμό είναι το άτομο. Κάθε άνθρωπος ως μια ξεχωριστή οντότητα συμβάλλει στην διαμόρφωση της ανθρώπινης πραγματικότητας με τις πράξεις και ιδέες του. Από την άλλη οι μαρξιστές βλέπουν την τάξη ως την κινητήρια ροή. Πιο συγκεκριμένα οι διαμάχες μεταξύ των τάξεων (ταξική πάλη) είναι αυτή που προοδευτικά και σταδιακά οδηγεί σε μία τέλεια πολιτική κατάσταση (ντετερμινισμός) όπου έχουν καταργηθεί οι τάξεις λόγω κυριαρχίας της μιας, του προλεταριάτου. Τέλος, η Εθνικιστική κοσμοθεωρία αντιλαμβάνεται την κατάσταση διαφορετικά, θέτοντας το έθνος στο επίκεντρο. Το κάθε έθνος μόνο και σε αλληλεπίδραση με τα υπόλοιπα, είτε μέσα από συγκρούσεις είτε μέσα από συνεργασίες, δημιουργεί την πνευματική ενέργεια που χαρακτηρίζουμε πολιτισμό και κινεί την Ιστορία σε νέες φάσεις.
Αν θελήσουμε να εμβαθύνουμε στην Εθνικιστική αντίληψη θα παρατηρήσουμε πως το εκάστοτε έθνος αποτελείται από πολλές τοπικές εθνικές κοινότητες. Οι κοινότητες αυτές είναι ο πυρήνας του πολιτισμού και μέσα από την καθημερινότητα τους (ενεργητικότητα) τον παράγουν. Οι σχέσεις των κατοίκων μεταξύ τους, οι συνήθειες τους, η ρουτίνα τους, αποτελούν την πηγή της πνευματικής ενέργειας του έθνους που στην συνέχεια παράγει τον πολιτισμό του. Με τον όρο πολιτισμό να σημειώσουμε πως εννοούμε κάθε προϊόν της νοητικής εργασίας των ανθρώπων από την Τέχνη μέχρι μία νέα καινοτομία, από μία απλή σκέψη μέχρι τα ήθη και τα έθιμα που κυριαρχούν.
Με το πέρας του χρόνου όμως, η ενεργητικότητα της καθημερινότητας σταδιακά αρχίζει και φθίνει μέχρι η «παραγωγή» πολιτισμού να δώσει την θέση της στην στασιμότητα. Πώς μπορεί τότε να συνεχίσει η Ιστορία να προχωρά;
Μία τεχνολογική «επανάσταση» μπορεί να αποτελέσει την απάντηση του παραπάνω ερωτήματος. Η λύση αυτή όμως είναι αβέβαιη μιας και η τεχνολογία παρόλου που συνεχώς εξελίσσεται δεν συμβαίνουν πάντοτε «εκρήξεις» προόδου σε αυτή που θα επηρεάσουν ριζικά τον πολιτισμό.
Επομένως για να απαντήσουμε το ερώτημα της στασιμότητας που προκύπτει θα χρειαστεί να κοιτάξουμε την Ιστορία με μία μαθηματική μορφή, ως μία συναρτησιακή σχέση.
Άρα,
Ιστορία (ΤΕΧΝ,Π) = Π*ΤΕΧΝ
Η Ιστορία λοιπόν, κινείται (εξαρτάται) από δύο μεταβλητές, τον Πολιτισμό και την Τεχνολογία. Τον πολιτισμό τον ορίσαμε νωρίτερα, οπότε ας κάνουμε το ίδιο και για την τεχνολογία. Τεχνολογία είναι τα εργαλεία που δημιουργεί ο άνθρωπος για να διευκολύνει την ζωή του και να πραγματώσει τις ιδέες και καινοτομίες του, είναι μια φυσική και τεχνική έκφραση του πολιτισμού. Στην μαθηματική συνάρτηση οι τιμές που παίρνει κυμαίνονται από το 0 μέχρι το 1, συμβολίζοντας έτσι το ποσοστό του πολιτισμού που έχει νοητικά παραχθεί και μπορεί και να λάβει φυσική υπόσταση. Η τιμή 0 μηδενίζει την συνάρτηση, άρα και όλο τον πολιτισμό και ιστορία, συμβολίζοντας έτσι την απόλυτη αγριότητα, τον άνθρωπο στην πλήρη, ανεξέλεγκτη του φύση. Το 1 είναι το τελικό στάδιο της τεχνολογίας, αυτό που μας επιτρέπει να κατασκευάσουμε οτιδήποτε συλλάβει ο νους μας. Προφανώς ένα τέτοιο τεχνολογικό επίπεδο ανήκει στο χώρο του φαντασιακού (;) αλλά θεωρητικά αποτελεί την τιμή στην οποία οποιαδήποτε ποσότητα πολιτισμού μπορεί ολόκληρη να εκφραστεί.
Την απάντηση μας στην στασιμότητα δεν έχουμε καταφέρει να την βρούμε ακόμα, οπότε θα χρειαστεί να πάμε ένα παρακάτω βήμα αναλύοντας με τον ίδιο τρόπο τον Πολιτισμό.
Άρα,
Π( Εθ, ΑΕ ) = Εθ + ΑΕ
Ο Πολιτισμός αποτελεί το άθροισμα δύο ποσοτήτων. Η πρώτη είναι η προαναφερθούσα εθνοκοινοτική ενεργητικότητα που τον παράγει μέσα από την καθημερινότητα. Η δεύτερη είναι και η απάντηση που αναζητούμε, οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ των εθνών. Οι σχέσεις των εθνών μπορούν να είναι φιλικές και μέσω του εμπορίου και της επιρροής να δημιουργηθεί πολιτισμός και από τις δύο πλευρές. Από την άλλη, οι σχέσεις μπορούν να είναι εχθρικές και να υπάρχουν συγκρούσεις. Οι διαμάχες των πολισμών τους αναγκάζουν να εξελιχθούν δημιουργώντας πολιτισμό. Νέες στρατιωτικές στρατηγικές στη άμυνα και επίθεση, τεχνολογικές καινοτομίες ακόμα και έργα τέχνης μέσα από την φρίκη του πολέμου είναι προϊόντα της σύγκρουσης εθνών. Το συμπέρασμα που προκύπτει από όλο αυτό τον συλλογισμό είναι ότι τα έθνη σε οποιαδήποτε μορφή τους είναι η αιτία του πολιτισμού και προχωρούν την Ιστορία σε νέα στάδια και καταστάσεις. Αυτό είναι και το κύριο επιχείρημα προς τον διεθνισμό οποιουδήποτε είδους. Οι φιλελεύθεροι που φαντασιώνονταν στο κλείσιμο του περασμένου αιώνα το τέλος της ιστορίας και την κυριαρχία του πολιτιστικού και ιδεολογικού τους μοντέλου διαψεύστηκαν. Αντίστοιχα, οι κομμουνιστές ονειρευόντουσαν την κατάργηση των εθνών αλλά τα μετέπειτα καθεστώτα τους όλα ήταν στην φύση τους εθνοκεντρικά και κανένα δεν αναζητούσε την ενοποίηση του παγκόσμιου προλεταριάτου στην πράξη. Αυτό συμβαίνει γιατί η φύση του ανθρώπου είναι εθνικιστική και τίποτα δεν μπορεί να την αλλάξει. Ακόμα και αν καταστραφούν τα τωρινά έθνη στην θέση τους θα γεννηθούν καινούργια που θα συνεχίσουν την ιστορία. Όμως ποιος ο λόγος να καταστρέψεις κάτι που έτσι και αλλιώς θα αντικατασταθεί με κάτι καινούργιο της ίδιας φύσεως; Ο διεθνισμός σηματοδοτεί τον θάνατο των πολιτισμών, το κύριο χαρακτηριστικό που μας ξεχωρίζει από τα κτήνη. Τα έθνη και η συνέχεια της υπάρξεως τους αντιπροσωπεύουν την πνευματική ζωή και την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.
