Ιωάννης Συκουτρής Σμύρνη, 1 Δεκεμβρίου 1901 — Κόρινθος, 21 Σεπτεμβρίου 1937
Ο Ιωάννης Συκουτρής πέθανε. Και μόνον τώρα αντιλαμβανόμεθα όλη του την αξία, όλο το κενό, το οποίο μας άφησε ο θάνατός του. Αυτός, ο οποίος έσφυζε από ζωή και δράση, αυτός ο οποίος ακτινοβολεί την πνευματική ζωή, την οποία τόσο πλούσια έκρυβε μέσα του, έφυγε οριστικώς, προτού προφτάσει ακόμη να κατακτήσει την θέση που άρμοζε στην δύναμή του.
Ο Συκουτρής δεν ήταν μόνο ο γοητευτικός και εμπνευσμένος διδάσκαλος και οδηγητής της νεότητος, δεν ήταν μόνο ο ακαταπόνητος επιστήμων, του οποίου τα έργα έχουν αξία υπερχρονική, όπως λ.χ. Η υπέροχη εισαγωγή και ερμηνεία του Συμποσίου. Ο Συκουτρής ήταν ακόμη και μια πνευματική προσωπικότητα, όμοιες της οποίας ζήτημα είναι αν δύνανται να μετρηθούν σήμερα στην Ελλάδα εις τα δάκτυλα της μιας χειρός.
Η ευρυμάθειά του, η φιλοσοφική του κατάρτιση, η δεκτικότητα, την οποία έιχε διά κάθε, και τον ελάχιστον, πνευματικόν κυματισμόν, τον είχαν φέρει πραγματικώς εις την πρώτη γραμμή των Ελλήνων διανοουμένων.
Και για αυτό όσοι παρακολούθησαν την κηδεία του και όσοι θρήνησαν τον θάνατό του, θρήνησαν κυρίως την ιδίαν αυτών απώλεια, έκλαιον για το κακό, το οποίο έπληξε την πνευματική Ελλάδα.
Φύσει αριστοκράτης, είχε ευθύς εξαρχής αντιληφθεί την άβυσσο, προς την οποία εφέρετο η χώρα μας από τον λυσσασμένο και κορυβαντιώντα χορό του κοινοβουλευτισμού, και είχε ταχθεί ολόψυχα με το μέρος μιας κυβερνήσεως των αρίστων.
Για εμάς τους Έλληνες εθνικιστές η απώλεια είναι λοιπόν διπλή, διότι δεν χάσαμε μόνο ένα υπέροχο Έλληνα, χάσαμε και ένα σθεναρό συναγωνιστή και ένα ανεκτίμητο συνεργάτη.
Εις τα τόσα πνευματικά του χαρίσματα δεν πρέπει να λησμονηθεί ο χαρακτήρας του Συκουτρή. Ο Συκουτρής δεν είχε τίποτα από την συνήθη ελαστικότητα και διπλωματικότητα του συγχρόνου ελληνικού χαρακτήρος. Πιστεύων και λατρεύων παραγματικώς εκείνα τα οποία εδίδασκε, δεν επέτρεπε στον εαυτό του καμιά παρέκκλιση από τις αρχές τις οποίες πρέσβευε. Σκέψις και πράξις, Ιδέα και Ζωή ήταν για τον Συκουτρή συνώνυμα. Έζη ο Συκουτρής την Σκέψη του όπως εσκέπτετο την Ζωή του. Εις αυτό έγκειται η μεγάλη ηθική αξία της προσωπικότητας του Συκουτρή και γι’ αυτό ίσως ως διδάσκαλος άσκησε τόση επί της νεότητος επιρροή.
Ακριβώς όμως, λόγω των ιδεών του και του χαρακτήρα του, είχε να διεξαγάγη τραχύτατο προς το περιβάλλον αγώνα.
Λέγων προς όλες τις κατευθύνσεις εκείνο το οποίο αυτός πίστευε ως αληθές και ωραίον και καλό, προσέκρουε αφ’ ενός εις εκείνους οι οποίοι ήταν δεδηλωμένοι εχθροί των ιδεών του, σαν την νέα Δύναμη, στους γεγηρακότας ιστούς, οι οποίοι μετ’ εκπλήξεως έβλεπαν το νέο κύτταρο να αναστατώνει την παλαιά των πραγμάτων τάξη. Και ο πόλεμος των δευτέρων αυτών εχθρών ήταν εκείνος ο οποίος γέννησε την μεγαλύτερη πικρία στον Συκουτρή.
Θα αποτελέσει δε αιώνιο στίγμα για το Πανεπιστήμιο μας ότι επί τόσα έτη δεν αξιώθει να δεχθεί στους κόλπους του τον υπέροχο άνδρα.
Τεθειμένος ούτω μεταξύ δυο πυρών, των εχθρών και των φίλων, αγωνίστηκε μέχρι της τελευταίας του στιγμής τον καλό αγώνα του αλύγιστου και ξένου προς οιανδήποτε υποχώρηση πνευματικού μαχητή.
Τον άρπαξε η Μοίρα;
Τον έκαμψε ο πόλεμος των εχθρών του;
Δεν δυνάμεθα να το γνωρίζουμε.
Πάντως είτε το ένα συνέβη είτε το άλλο, ο Συκουτρής είναι και θα παραμείνει σύμβολο για την αγωνιζόμενη ελληνική νεότητα. Σύμβολο όμως όχι προς μίμηση, αλλά σύμβολο παροτρύνον προς Δράση. Ότι εκείνος δεν πέτυχε, πρέπει να το πετύχουμε εμείς, και ότι εκείνος δεν δημιούργησε θα το δημιουργήσουμε εμείς. Την πλήρη κατάρριψη όλων των εμποδίων των προερχομένων από εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς, την πλήρη ταύτιση της Ιδέας και της Πράξεως εις το ευρύτερον πλαίσιον της Εθνικής Ζωής.
Την ανοικοδόμηση μιας πραγματικής Ελλάδας όπως την ήθελε και την ονειρευόταν ο Ιωάννης Συκουτρής: αυτό τάσσει ως άμεσο καθήκον η Ελληνική Νεότης.
Εν ονόματι του Ελληνικού Εθνικισμού, Σου απευθύνω Ιωάννη Συκουτρή, το ύστατον Χαίρε.
ΔΗΜ. ΒΕΖΑΝΗΣ
